მედია და პოლიტიკა
დემოკრატიის განვითარებაში დამოუკიდებელ მედიას უდიდესი როლი აკისრია, თავისუფალი მედიის მნიშვნელობა კრიტიკულია ყველა ქვეყნის ხელისუფალისთვის, რომელსაც დემოკრატიულ ღირებულებებზე დაფუძნებული ქვეყნის აშენება დაუსახავს მიზნად.
მედიის როლი უდიდესია პოლიტიკაში. ყველა პოლიტიკოსი ცდილობს კარგი დამოკიდებულება ქონდეს პრესასთან თუ ტელევიზიასთან, რადგან მედიას შეუძლია საზოგადოების განწყობის შეცვლა და პოლიტიკოსის სასურველ ადამიანად ქცევა.
ხშირია შემთხვევა როდესაც პოლიტიკოსს ან პარტიას საკუთარი ტელევიზია და გაზეთი აქვს, რომელიც სასურველი სიუჟეტებით და სტატიებით ცდილობს ესა თუ ის პოლიტიკური სუბიექტი სხვა კუთხით დაანახვოს ამომრჩეველს. ამავე საშუალებით ხდება კონკურენტის მიმართ შავი პიარის განხორციელება, მაგრამ ეს ყველაფერი ხდება კანონის ფარგლებში, რადგან კანონის უმცირესი გადაცდომაც პოლიტიკოსისს იმიჯზე აუცილებლად აისახება უარყოფით კონტექსში. ეს ყველაფერი განვითარებულ ქვეყნებში ხდება სადაც კანონი მართლაც კანონობს და არჩევნებიც მართლა ტარდება და შედეგებიც არაა წინასწარაა ცნობილი.
საქართველო მსოფლიოს ნაწილია, ოღონდ ჯერ კიდევ გასანვითარებელი მსოფლიოს ნაწილი,შესაბამისად ჩვენთანაც არის მედია, მაგრამ ქართული მასმედია აბსოლუტურად სხვა თემაა ვიდრე ზოგადად მასმედია. ქართულ პოლიტიკა და მედია ფაქტობრივად განუყოფელი ცნებებია. ქართული პოლიტიკური სპექტრი ცდილობს მედიაზე გავლენის მოპოვებას რამაც ის გამოიწვია, რომ საქართველოში დაბალანსებული ტელევიზია არ არსებობს ნაწილი ტელევიზიებისა მხოლოდ ხელისუფლებას აქებს და ოპოზიციას აძაგებს და ნაწილი პირიქით, თუმცა უსასრულო ქება და კრიტიკა თანდათან აზრს კარგავს და საზოგადოებას აღარ აქვს ის საფუძველი რომელზე დაყრნობითაც მან კარგი ცუდისგან უნდა განსხვავოს. ბეჭდვით მედიაში სიტუაცია განსხავებულია. რამდენიმე გაზეთი ცდილობს იყოს დამოუკიდებელი და ახერხებს კიდეც, მაგრამ დიდი მსხვერპლის ფასად. რამდენიმე წლის წინ პრეზიდენტმა განაცხადა,რომ ქართულ გაზეთებს არ კითხულობს. პრეზიდენტის ეს სიტყვები მაშინვე აიტაცეს უმრავლესობის წარმომადგენლებმა და ქართულ პრესას სრული იგნორირება გაუკეთეს, რამაც ბუნებრივია პრესის ფინანსურ მხარზეც იქონია გავლენა. დღეს სიტუაცია ოდნავ განსხავებულია, მაგრამ უმრავლესობის წევრები ერიდებიან ინტერვიუს მიცემას გაზეთებთან რომლებიც ობიექტურად აშუქებენ მიმდინარე მოვლენებს.
საქართველოში არსებობენ ე.წ, პრივილეგირებული ჟურნალისტები რომლებიც იღებენ ნებისმიერ ინფორმაციას (მაგ: ტელეკომპანია `რეალ-ტვ~-ს ჟურნალისტებს ხელი მიუწვდებათ შ.ს.ს-ს ოპერატიულ მასალაზე) მაშინ როდესაც ხელისუფლებისთვის არასასურველი მედიის წარმომადგენლები ვერ ახერხებენ ამ ინფორმაციის მოოპვებას და ამაში ხელს უპირველესად ხელისუფლების მაღალი ეშელონების წარმომადგენლები უშლიან, არადა დემოკრატიის პირობებში ინფორმაციის მოპოვოვებაში ჟურნალისტს არანაირი შეფერხება არ აქვს ხელისუფლების მხრიდან.
საქართველოში ხშირია ჟურნალისტებზე ზეწოლაც ხელისუფლების მხრიდან, რაც კანონის უხეში დარღვევაა, რადგან ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმინობაში ხელის შეშლა სწორედ ამ ხელისუფლების მიერ აიკრაძალა. საქართველო, რომ პარადოქსების ქვეყანაა აქედანაც ჩანს: თუ მაინც უნდა დაარღვიო კანონი, რაღატომ იღებ?!
ჟურნალისტი უნდა მოქმედებდეს როგორც ხელისუფლების დამოუკიდებელი მაკონტროლებელი, მაგრამ საქართველოში ეს პრინციპი თვით ჟურნალისტებსაც არასწორად ესმით. მაკონტროლებლის პრინციპი მხოლოდ მთავრობის გაკონტროლებას არ გულისხმობს, ის საზოგადოების ყველა გავლენიან ინსტიტუტზე ვრცელდება. ვარდების რევოლუციამდე იყო გადაცემა `60წუთი~, რომლის ჟურნალისტურ გამოძიებას ხშირად შესაბამისი რეაქცია მოყვებოდა ხოლმე. ვარდების რევოლუციის შემდგომ ჟურნალისტური გამოძიებები ფაქტობრივად აღარ არსებობს, ხოლო რაც გადის ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან სრულიად იგნორირებული რჩება.
ბუნებაში ორი ერთნაირი ფიფქი არ არსებობს სამაგიეროდ არსებობს ორი ერთნაირი საინფორმაციო გამოშვება: `კურიერი~ და `ქრონიკა~; ამ ორ გამოშვებაში განსხავება მხოლოდ წამყვანი და ჟურნალისტის ხმაა. ხშირად სიუჟეტის კადრებიც და სიუჟეტების ქრონოლოგიაც აბსოლუტიურად იდენტურია. სხვა ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ ეს აუდიტორიის უხეშად დაცინვაა, რომელსაც აუცილებლად უნდა მოყვეს შესაბამისი რეაქცია აუდიტორიის მხრიდან.
ბოლო წლებია აქტიური გახდა ე.წ. სოციალური მედიის საკითხი. `ამნესტყ Iნტერნატიონალ~-ის ცნობით სოციალური მედია გახდა იარაღი, როგორც ადამიანის უფლებების დასაცავად ბრძოლაში, ისე მის წინააღმდეგ. ციფრულმა ტექნოლოგიებმა, ბრძოლის არეალი მნიშვენლოვნად გააფართოვა. სოციალური მედია ეხმარება ჟურნალისტებს და ადამიანთა უფლებების დამცველებს ინფორმაციის მიღებაში, სხვადასხვა პოლიტიკური ძალების აქტივისტებს საპროტესტო აქციების ორგანიზებასა და ურთიერთობაში. საამისო მაგალითად, ახლო აღმოსავლეთი და ჩრდილოეთ აფრიკაც საკმარისია, როდესაც ამ სახის საინფორმაციო საშუალებებმა მმართველი ძალები, ერთი ხელის მოსმით შეცვალა და მსოფლიოს განვითარების სქემა ყირამალა დააყენა. ისეთ ქვეყნებში როგორიცაა ირანი და ჩინეთი ინტერნეტ სივრცე სრულად კონტროლდება ადგილობრივი უშიშროების სამსახურისგან.
მოკლედ გადაუჭარბებლად უნდა ითქვას, რომ დღევანდელ მსოფლიო პროცესებს, ფაქტობრივად მედია მრთავს, რომლის როლიც განუზომლად იზრდება და კონტროლს და ზეწოლას აღარ ემორჩილება.
No comments:
Post a Comment