![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgN1PCmrG1DErZxzRvflDKYUvRA2iZP5SpMf3MS1sXlxf-ZuPfaSDfcZt1caGY0e_go_U8UZGp1NIGpcwGSUbgCERugWP4UWmB0DfdPuMj19XCIjUk0tc14lMFtLqqrlSKx-HpcSPLlAqQJ/s1600/images.jpg)
- სოსოს ხელი გვჭირდება
- ჰო, თორემ დანაშაულის ჩადენის შიში აღარ აქვს ბავშვებს...
ავტობუსში გაგონილი ეს დიალოგი, რომელშიც სტალინს მონატრებული ორი ხანდაზმული იღებდა
მონაწილეობას, არაა გამონაკლისი იმ საერთოდ სურათისა რაც საზოგადოებაშია, უბრალოდ ისინი ვინც "სოსოს" ვერ მოესწრნენ, "სოსოს" მაგივრად კანონის გამკაცრებას მოითხოვენ, თუმცა არის მკაცრი კანონი პანაცეა?! განსაკუთრებით მაშინ როცა საქმე არასრულწოვანს ეხება.
არც თუ ისე დიდი ხნის წინ, საქართველოში ე.წ. ნულოვანი ტოლერანტობა იყო გამოცხადებული ყველა სახის დანაშაულზე, შედეგად მივიღეთ გადავსებული ციხეები და არასრულწლოვანი პატიმრები, რომლებმაც მართალია დანაშაული ჩაიდინეს, მაგრამ იმდენად მცირე, რომ მისი სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში გაშვება არავითარ აუცილებლობას არ წარმოადგენდა. საბედნიეროდ, დღეს ნულოვანი ტოლერანტობა აღარაა და არც ყველა სახის დანაშაულზე დაკავებული 18-წლამდე მოქალაქე არაა განწირული დაპატიმრებისათვის, თუმცა არც პატიმრობაა არაა ცხოვრების დასრულება, მაგრამ ამაზე ოდნავ ქვემოთ.
სახელმწიფოს თვითმიზანი ადამიანის დაპატიმრება არ უნდა იყოს, პირიქით სახელმწიფომ ყველანაირად უნდა შეუწყოს ხელი, რომ მოქალაქე საპატიმრო დაწესებულებაში არ მოხვდეს, მით უფრო თუ ეს მოქალაქე არასრუწლოვანია. სამწუხაროა რეალობაა, მაგრამ ქართველებს ე.წ. "სტიგმებისადმი" მიდრეკილება გვაქვს და რაგინდარა იარლიყს ისე იოალდ მივაკერებთ ხოლმე ადამიანს, რომ საერთოდ არ გვიჩნდება დანაშაულის განცდა. არასრულწლოვანია, რომელიც საპატირმოს ტოვებს საზოგადოების გარკვეული ნაწილისითვის "ნაციხარია" და მასთან ურთიერთობას გაურბის (მაშინ როცა არავინაა პატირმობისაგან დაზღვეული). სახელმწიფოს უმთავრესი მიზანი სწორედ ის უნდა იყოს, რომ ასეთი ადამიანის ცნობიერემადე დაიყვანოს შემდეგი: მოქალქე, რომელიც გარკვეული თუ გაურკვევლი მიზეზთა გამო ციხეში მოხვდა არაა საშიში, მეტიც მან შეიძლება იმაზე ბევრად მეტი სარგებელი მოუტანოს საზოგადოებას, ვიდრე ნებისმიერი საჯარო სკოლის ნებისმიერმა პედაგოგმა. მთავარია ასეთ ადამიანებთან სწორად მუშაობა. არის კიდევ ერთი დიდი პრობლემაც, არც თუ იშვიათ შემთხვევაში ნასამართლევ პირს თვითონ რცხვენია საკუთარი წასრულის აღიარების და ეს მასში გარკვეულ კომპლექსებს აჩენს (ამაში უმთავრესად სწორედ საზოგადოებაა დამნაშავე, რადგან ასეთ პირთან ურთიერთობას გაურბის). განსაკუთრებით სიმზაფრით ეს პრობლემა არასრულწოვანებთან მიმართებაში დგას, რადგან მათ ციხეში ყოფნის პერიოდში ვერ მიიღეს შესაბამისი განათლება, რაც შემდგომში მათ დასაქმებას ართულებს. კარგია, რომ სახელმწიფომ ამ კუთხით დაიწყო მუშაობა და ასეთი ადამიანებისთვის ამოქმედდა სპეციალური პროგრამები, სადაც მათ გარკვეული ხელობის დაუფლების საშუალება აქვთ, რომელსაც შემდგომ გამოიყენებენ. კარგი იქნება თუ სახელმწიფო იმ კომპანიებს წაახალისებს ვინც ასეთ ადამიანებს დაასაქმებს. ამით მსურველი კომპანიების რიცხვი გაიზრდება, რითაც სასჯელის მოხდის შემდეგ არასრულწლოვანთა დასაქმების პრობლემა გარკვეულწილად გადაიჭრება. არასრლწლოვანი პატიმარს ეცოდინება, რომ შესაძლოა ცხოვრება ჩვეულებრივ გაგრძელდეს და რაც მას მისცემს ცხოვრების სტიმულს და სასჯელის მოხდის შემდეგ არ მივიღებთ ცხოვრებაზე ხელჩაქნეულ, დემორალიზირებულ ახალგაზრდას.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf8Qote8g_n6iA0FnEzGHlbL0VLmk911YUUdV0Pmx0_jiSBZff7sr-Wmb9rgSOo7sXkTFf7heo2Py64D76VcdWZY0n_U1jue9Y7EBOW2dkCFt_WPnDQVjwJqGDmrV2COBlQPb-01651OcG/s1600/article-2517493-19CF183200000578-299_634x434.jpg)
აუცილებელია არასრულწლოვნებთან მიმართებაში კანონის ლიბერალიზაციაც, რადგან მეზობლის ბაღში მსხლის ან ორი ბოთლი ლიმონათის მოპარვის გამო არასრულწლოვანი ციხეში არ უნდა მიდიოდეს. სასიხარულოა, რომ სახელმწიფომ ამ კუთხითაც დაიწყო მუშაობა და უკვე აქტიურად მიმდინარეობს ე.წ. განრიდების პროგრამა, სადაც მონაწილეობას იღებს ის ადამიანი, რომელმაც კანონი დაარღვია და ის თანახმაა, რომ დაზარალებულის სასარგებლო საქმე აკეთოს, სამაგიეროდ მას არ ექნება ნასამართლეობა. პრაქტიკიდან ჩანს, რომ ამ მეთოდმა გაამართლა, რადგან დაახლოებით 500-მდე ადამიანმა უკვე ისარგებლა ამ პროგრამით.
პატირმობა, მხოლოდ უკიდურესი ფორმა უნდა იყოს და მაშინაც არასრულწლოვანს ყველანაირი პირობა უნდა შეექმნას სწორად განვითარებისათვის, რადგან სწორედ მასზეა დამოკიდებული ქვეყნის მომავალი.
განვითარებულ საზოგადოებაში ძალიან მნიშვნელოვანია დანაშაულის პრევენცია. სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს სოც. ჯგუფების შექმნა, რომლებიც დანაშაულისკენ მიდრეკილი მოზარდების პრობლემებზე იმუშავებენ. მაქსიმალურად უნდა მოხდეს ასეთი ბავშვების ჩართულობა სხვადასხვა აქტივობებში, რათა მათი მიდრეკილება დანაშაულისაკენ დავძლიოთ. როგორც წესი ასეთი ბავშვები გარკვეულ წრეში არიან ჩაკეტილი, ხოლო ეს აქტივობები მათ საშუალება მისცემს ,რომ საზოგადოებასთან ინტეგრაცია მოახდინონ.
მიუხედავად სახელმიფოს მიერ ჩატარებული ღონისძიებებისა პატიმრები მაინც იქნებიან ამიტომ უმთავრესი მაინც საზოგადოების ცნოებიერების ამაღლებაა. ამისთვის უნდა მოხდეს აგრესიული სარეკლამო კამპანიის წარმოება, რომელშიც ჩართული იქნებიან საზოგადოებისთვის ცნობილი სახეები და ის არასრულწლოვანი მოქალაქეები, რომლებმაც სასჯელი მოიხადეს და უკვე საზოგადეობასთან სრულად ინტეგრირებული არიან. წინააღმდეგ შემთხვევაში პატიმრობა გარდა იმისა, რომ აღიქმევა როგორც სასჯელი დანაშულის გამო, პატიმარში გამოიწვევს ასოციაციას, რომ სასჯელის მოიხდის შემდეგ მას ბუნდოვანი მომავალი აქვს (სწორედ ესაა ერთ-ერთი მთვარი მიზეზი იმისა, რომ არასრულწლოვნები, რომლებიც საპატიმროს ტოვებენ, ცდილობენ მაქსიმალურად სწრაფად წავიდნენ უცხო ქვეყანაში, მოტივი მარტივია: მათ ჰგონიათ რომ იქ იოლად იშოვნიან სამსახურს და მთავარი - იქ არავინ იცის მათი წარსული).
მოზარდის ფსიქიკა ძალიან მგრძნობიარედ რეაგირებს ყველაფერზე, განსაკუთრებით თუ ეს მის პირად ღირსებას ეხება, ამიტომ სანამ ვინმეს, საზოგადოებიდან გარიყვის განაჩენს გამოვუტანთ იქნებ ჯობს დაფიქრება, რომ ხვალ შესაძლოა ჩვენი უახლოესი ადამიანი იყოს მის ადგილას.
ცხოვრება, ცხოვრების ყველა ეტაპზე გრძელდება მთავარია საქმისადმი სწორად მიდგომა, "სოსოსადმი" ნოსტალგიის დავიწყება და რაც მთავარია გათავისება, რომ ციხე დამღა არაა!!!
ბლოგი მომზადდა, არასამთავრობო ორგანიზაცია "სიდა"-ს პროექტის - "არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების რეფორმის მხარდაჭერა ქვემო ქართლსა და სამცხე-ჯავახეთის ეროვნული უმცირესობის თემებში" ფარგლებში